Dijital Ortamda Fikri Mülkiyet Hakları Sertifika Programı I

I. PROGRAMIN KONUSU VE AMACI

Dijital dönüşüm, bir yandan fikri mülkiyet unsurlarından ekonomik olarak yararlanma olanaklarını ve mecralarını genişletirken, diğer yandan bu unsurların hukuka aykırı kullanımlarını kolaylaştırmış ve yaygınlaştırmıştır. Bunun bir sonucu olarak da fikri mülkiyet haklarının dijital ortamda yönetimi ve korunması konusundaki hukuki sorunlar çeşitlenmiş ve çetrefilleşmiştir. Yürürlükteki fikri mülkiyet düzenlemelerinin, söz konusu sorunlar bakımından nasıl uygulanacağı ve bu husustaki etkinlikleri, Türk hukuku ile karşılaştırmalı hukuklarda fikri mülkiyet hukukunun ve bilişim hukukunun önemli bir gündemi haline gelmiştir.

Sertifika programı, dijital ortamda fikri mülkiyet hukuku kurallarının uygulanması bakımından öne çıkan konuların önemli bir bölümünü ele alarak, bu alandaki eğitim eksikliğini gidermeyi amaçlamaktadır. Program, ağırlıklı olarak Türk pozitif fikri mülkiyet hukukunu konu edinmektedir. Ancak incelenen hukuki sorunları örneklendirmek ve Türk hukuku alanındaki değerlendirmelere temel oluşturmak için gerekli yerlerde karşılaştırmalı hukuk bakış açısı da sunulacaktır.

II. PROGRAMIN HEDEF KİTLESİ

Sertifika programında, dijital ekonomi özelindeki fikri mülkiyet hukuku sorunlarına ilişkin teorik bilgiler sunulacak, aynı zamanda fikri mülkiyet haklarının dijital ortamda yönetilmesi ve korunması konusundaki uygulamalardan bahsedilecektir. Dolayısıyla program, fikri mülkiyet hukuku ve bilişim hukuku ile ilgilenen avukatlar/stajyerler, profesyoneller, akademisyenler ve öğrencilerin tamamına yöneliktir.

III. PROGRAMIN YAPISI

Sertifika Programı, 4 modülden ve toplam 30 saatten oluşmaktadır. Konu bakımdan bir bütün oluşturan modüller altındaki her bir derste, ayrı ve bağımsız bir konu ve buna bağlı sorunlar ele alınmaktadır. Program kapsamında toplam 18 ders yapılacaktır.

Program (hazırlık programı hariç) süresi 4 haftadır. Program, Zoom platformu üzerinden çevrim içi olarak gerçekleştirilecektir.

Program kapsamındaki 18 dersin 16’sına katılım gösteren katılımcılara, program sonunda dijital katılım sertifikası verilecektir.

IV. PROGRAM ÜCRETİ

Programa kayıt ücreti KDV dahil 25.200 TL'dir. Ancak 22 Kasım 2024 tarihine kadar %40 erken kayıt indirimi uygulanacaktır. Bu kapsamda erken kayıt dönemi katılım ücreti KDV dahil 18.000 TL’dir.

Erken kayıt dönemi sona erdikten sonra ise stajyer avukatlara %20, İstanbul Bilgi Üniversitesi mezun ve öğrencilerine %25 indirim uygulanacaktır.

Bahsi geçen indirimlerden hiçbiri başka bir indirimle birleşmemektedir

V. PROGRAM TARİHİ: 2 Aralık – 30 Aralık 2024

Pazartesi, Perşembe 19:00-21:00

Cumartesi 10:00-13:00

VI. PROGRAM KOORDİNATÖRLERİ

Prof. Dr. Gül Okutan Nilsson, İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Doç. Dr. Kadir Baş, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Dr. Öğr. Üyesi Eda Çataklar, İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi

VII. ÖĞRETİM KADROSU

Prof. Dr. Gül Okutan Nilsson (İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

Prof. Dr. Feyzan Hayal Şehirali Çelik (Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi)

Prof. Dr. Fülürya Yusufoğlu Bilgin (Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

Doç. Dr. Kadir Baş (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

Doç. Dr. Mehmet Bedii Kaya (İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

Doç. Dr. Yalçın Tosun Dr. Öğr. Üyesi Eda Çataklar (İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

Dr. Zeynep Karaer Güçlü (Trendyol Davalar ve Fikri Mülkiyet Departmanı Baş Hukuk Müşaviri)

Dr. Zeynep Yasaman (Yasaman Hukuk Bürosu)

Av. Ahmet Türkoğlu (MÜ-YAP Genel Sekreteri)

Av. Evrim Kaşlıoğlu (Trendyol Baş Hukuk Müşaviri)

Av. Merve Akardere (Anadolu Ajansı TAŞ, Avukat)

Av. Mutlu Şeyma Kömür (Videomite Hukuk Direktörü)

Ar. Gör. Zeynep Ülkü Kahveci (İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

Elif Güldüz Gürel (Bilişim Uzmanı-TRABİS) Erdem Bayrak (Bilişim Baş Uzmanı-TRABİS)  

VIII. PROGRAM PLANI VE TAKVİMİ

Modül I: Dijital Ekonominin İşleyişi: Temel Kavramlar ve Aktörler (2 saat) 02.12.2024

Doç. Dr. Mehmet Bedii Kaya (İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

Bu modülde dijital ekonominin genel özellikleri ele alınacaktır. Bu kapsamda internet, e-ticaret, dijital dönüşüm ve yapay zeka gibi temel kavramlar ile online platformlar, elektronik sağlayıcılar, içerik sağlayıcılar ve düzenleyici kuruluşlar gibi aktörler de açıklanacaktır.

Modül II: Dijital Ortamda Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku Uygulaması

Ders 1: Eser, Eser Sahibi ve Bağlantılı Hak Sahipliği Kavramları (2 saat) 05.12.2024

Prof. Dr. Gül Okutan Nilsson (İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

Bu derste fikir ve sanat eserleri hukukunun temel kavramları olan eser, eser sahipliği ve bağlantılı hak sahipliği kavramları açıklanacaktır. Yapay zeka ile ilgili yapılan tartışmalar bu kavramlara odaklanmaktadır. Bu nedenle bu başlıkların tüm boyutlarıyla açıklanması ve anlaşılması önem arz etmektedir.

Ders 2: Yapay Zeka, Eser ve Eser Sahipliği (3 saat) 07.12.2024

Dr. Öğr. Üyesi Eda Çataklar (İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

Bu derste (i) yapay zekanın tanımı ve özellikleri, (ii) yapay zekanın kendisinin fikir ve sanat eserleri hukuku kapsamında korunması, (iii) yapay zekâ yaratılarının eser olarak korunabilirliği ve (iv) bunların eser olarak korunmaları durumunda eser sahibinin kim olacağı, (v) başkalarına ait eserlerin, yapay zeka öğrenmesinde bilgi madenciliğinde kullanılmasının, fikir ve sanat eserleri hukuku bakımından sonuçları, karşılaştırmalı hukukta verilen mahkeme ve fikri mülkiyet ofisi kararları ile birlikte incelenecektir.

Ders 3: Dijital Ortam Bakımından Eser ve Bağlantılı Hak Sahiplerinin Hakları (1 saat) 09.12.2024

Prof. Dr. Gül Okutan Nilsson (İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

Fikir ve sanat eserleri hukukunda eser sahibine manevi ve mali haklar tanınmıştır. Ayrıca bağlantılı hak sahibi sayılan icracı sanatçılar, fonogram yapımcıları, film yapımcıları ve yayın kuruluşlarına da bazı mutlak haklar sağlanmıştır. Bu derste, kısaca anılan haklardan bahsedilmesinin ardından, dijital alan bakımından önem arz eden umuma iletim hakkına odaklanılacaktır.

Ders 4: Sinema Eserlerinin Dijital Ortamda Yönetimi ve Korunması (1 saat) 09.12.2024

Mutlu Şeyma Kömür (Videomite Hukuk Direktörü)

Netflix, Prime Video ve benzeri platformlar, sinema eserlerinin ortaya çıkarılmasında ve izleyiciler ile buluşturulmasında gittikçe artan bir role sahiptir. Bu derste ilk olarak sinema eserlerine ilişkin hakların dijital ortamda yönetimi ve söz konusu platformlar ile sinema eserlerine ilişkin eser sahipleri ve bağlantılı hak sahipleri arasındaki hukuki ilişkiler incelenecektir. Derste, aynı zamanda sinema eserlerinin dijital ortamda başlıca ihlal halleri ile bu konudaki hukuki tartışmalar sunulacaktır.

Ders 5: Müzik Eserlerinin Dijital Ortamda Yönetimi ve Korunması (2 saat) 12.12.2024

Dr. Öğr. Üyesi Eda Çataklar (İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

Av. Ahmet Türkoğlu (MÜ-YAP Genel Sekreteri)

Dijital dönüşümle birlikte günümüzde Spotify, YouTube, Fizy ve benzeri dijital platformlar, müzik eserlerinin ticarileştirilmesinde en önemli kanal haline gelmiştir. Bu derste incelenecek konuların başında, müzik eserlerine ilişkin umuma iletim hakkının söz konusu platformlar nezdinde yönetimi ve bu platformlar ile eser sahipleri, bağlantılı hak sahipleri, edisyon firmaları ve meslek birlikleri arasındaki hukuksal ilişkiler gelmektedir. Derste aynı zamanda müzik eserleri bakımından dijital ortamda en çok görülen ihlal türleri ele alınacaktır.

Ders 6: Eser Niteliğindeki Görsellerin İnternet Ortamında Kullanılması ve Korunması (2 saat) 14.12.2024

Doç. Dr. Yalçın Tosun

İnternet ortamında fotoğraf, resim veya grafiklerin ticari amaçla sıklıkla kullanıldığı görülmektedir. Öyle ki bazı dijital platformlar, görsellerin ticari amaçla kullanılması için ücret karşılığında lisans vermektedir. Bu platformların lisansladığı görsellerin bir kısmı, bağımsız eser sahipleri karşılığında platforma yüklenmekte ve görselin lisanslanmasına bağlı olarak eser sahibine bir ödeme yapılmaktadır. Bu derste, eser niteliğindeki görsellerin dijital ortamda hukuka uygun kullanımının şartları ve bu görsellerin dijital platformlarca lisanslanmasına ilişkin hukuki çerçeve, kişiler hukuku da dikkate alınarak incelenecektir. 

Ders 7: İnternette Haber İçeriklerinin Korunması (1 saat) 14.12.2024

Av. Merve Akardere (Anadolu Ajansı TAŞ, Avukat)

FSEK m. 36’da haber içeriklerinden yararlanılmasına ilişkin serbesti düzenlenmiştir. Bu ders, öncelikle bu serbestinin, internet ortamındaki haber içeriklerinin kullanılması konusunda nasıl uygulanacağını ve bu kapsamda derin link, gömülü link ve çerçeveleme gibi bağlantı verme uygulamalarının ihlal oluşturma niteliğini incelemeyi amaçlamaktadır. Bunun yanında derste, Avrupa Birliği’nin 2019/790 sayılı Dijital Ortak Pazar Direktifi’nin 15’inci maddesinde, basın kuruluşlarının içeriklerinin online kullanımı konusunda sağlanan haklar ile bu hakların Türk hukuku açısından uygulanabilirliği ve gerekliliği tartışılacaktır.

Ders 8: Dijital Veri Tabanları: Veri Erişilebilirliği/Taşınabilirliği ve Açık Kaynak Modeli (2 saat) 16.12.2024

Doç. Dr. Kadir Baş (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

FSEK m. 6/11 uyarınca veri tabanları, eser korumasından yararlanan işlenmeler ve derlemeler arasında sayılmıştır. Bu derste, veri tabanı kavramı ve yararlandığı telif koruması açıklandıktan sonra, dijital platformların kullanıcıların erişimine sundukları websitesi ve uygulamaların veya bu platformların otomatik yollarla elde ettikleri büyük verinin, FSEK anlamında veri tabanı olarak sayılıp sayılmayacağı ele alınacaktır. Bu kapsamda Avrupa Birliği’nde veri erişebilirliğini ve taşınabilirliğini temine etme amacıyla belirli veri tabanlarına ilişkin telif hakkını açıkça sınırlayan Veri Kanunu (Data Act) m. 43 ile diğer ilgili düzenlemeler incelenecek ve bu bağlamda Türk hukuku özelinde değerlendirmeler yapılacaktır. Bu değerlendirmelerde, Wikipedia gibi açık düzenleme modeliyle üçüncü kişilerin katkısıyla oluşturulan veri tabanları üzerindeki telif koruması, açık kaynak yazılımlarının korunması konusundaki Türk ve karşılaştırmalı hukuktaki yaklaşımdan da yararlanılarak ele alınacaktır.

Ders 9: Dijital Ortamda Grafik Semboller ve Tipografik Karakterlerin Kullanımı ve Korunması (1 saat) 19.12.2024

Ar. Gör. Zeynep Ülkü Kahveci (İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

Grafik sembol ve tipografik karakterlerin hem FSEK m.4 kapsamında güzel sanat eseri olarak hem de SMK m. 55 uyarınca tasarım olarak korunması mümkündür. Bu derste, internet siteleri ve diğer ortamlarda bu unsurların (özellikle yazı fontlarının) kullanılmasının hangi hallerde ihlal oluşturacağı ve bu ihlallerden dolayı kimin sorumlu olacağı incelenecektir.

Ders 10: Dijital Ortamda Telif Haklarının Tükenmesi (1 saat) 19.12.2024

Ar. Gör. Zeynep Ülkü Kahveci (İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

FSEK m.23’te Türkiye’de piyasaya sürülen eser kopyaları açısından bu maddede düzenlenen yayma hakkının tükenmesinin söz konusu olacağı öngörülmüştür. Özellikle yazılım, e-kitaplar ve müzik eserleri gibi dijital ortamda satışa sunulan eserler bakımından hakkın tükenmesi ilkesinin uygulanıp uygulanmayacağı tartışmalıdır. Bu derste, Avrupa Birliği’nde ve ülkemizde verilmiş olan yargı kararlarından da yararlanılarak söz konusu tartışma ele alınacaktır.

Modül III- Dijital Ortamda Sınai Mülkiyet Hukuku Uygulaması

Ders 1: Sınai Mülkiyet Türleri (1 saat) 21.12.2024

Doç. Dr. Kadir Baş (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

Bu derste, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’ndan düzenlenen marka, tasarım ve patent hakları, genel bir şekilde açıklanacaktır.

Ders 2: Yapay Zeka ve Buluş Sahipliği (2 saat) 21.12.2024

Prof. Dr. Feyzan Hayal Şehirali Çelik (Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi)

Bu derste (i) genel olarak yapay zekanın tanımı ve özellikleri, (ii) yapay zekâ yaratılarının buluş olarak korunabilirliği ve (iii) bunların buluş olarak korunmaları durumunda buluş sahibinin kim olacağı, karşılaştırmalı hukuktaki tartışmalar ve kararlar kapsamında incelenecektir.

Ders 3: Patent Verilebilirlik Şartları Açısından Yapay Zeka İçeren Buluşlar (2 saat) 23.12.2024 

Prof. Dr. Fülürya Yusufoğlu Bilgin (Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

Yapay zeka buluşlarının patentlenebilirliği bağlamında konunun ayrıca patent verilebilirlik şartları açısından incelenmesi gerekmektedir. Bu derste tescilde aranan koşullar ve süreç bakımından konu ele alınacaktır.

Ders 4: Markanın Dijital Ortamda Kullanımından Kaynaklanan Marka Hakkı İhlalleri (2 saat) 26.12.2025

Dr. Zeynep Yasaman (Yasaman Hukuk Bürosu)

Bu derste, markanın alan adı, anahtar kelime reklamcılığı/Adwords-Ads ve benzeri dijital unsurlarında kullanılmasının hangi hallerde marka ihlali oluşturacağı incelenecektir. Bu kapsamda dijital ortamda SMK m. 7/5’de öngörülen dürüst kullanım ilkesi ile SMK m. 152’de düzenlenen hakkın tükenmesi ilkesinin uygulanması da irdelenecektir.

Ders 5: Online Platformların Sorumluluğu ve Uygulanabilecek Hukuki Tedbirler (2 saat) 28.12.2024

Av. Evrim Kaşlıoğlu (Trendyol Baş Hukuk Müşaviri)

Dr. Zeynep Karaer Güçlü (Trendyol Davalar ve Fikri Mülkiyet Departmanı Baş Hukuk Müşaviri)

Online platformların fikri mülkiyet ihlallerinden sorumluluğunu genel olarak düzenleyen bir hüküm bulunmamaktadır. Bununla birlikte mevzuatta online platformlara fikri mülkiyet ihlalleri bakımından bazı yükümlülükler getiren çeşitli düzenlemeler yer almaktadır. Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun m. 9/3’te, online işlem platformlarına (elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara) fikri mülkiyet ihlali oluşturduğu iddia edilen ürünlerin yayımdan kaldırılmasını da içeren bir prosedür uygulama yükümlülüğü getirilmiştir. Derste, bu düzenlemeler marka hukuku bakımından incelenecektir.

Ders 6: Alan Adlarının Tahsisi ve UÇM ile Korunması (1 saat) 28.12.2024

Elif Güldüz Gürel (Bilişim Uzmanı-TRABİS)

Erdem Bayrak (Bilişim Baş Uzmanı-TRABİS)

Bu derste, ilk alan adına ilişkin aktörler (ICANN, tescil kuruluşları vb.) açıklanacak ve alan adı tesciline ilişkin prosedür ve ilkeler açıklanacaktır. Sonrasında ise alan adı ihlallerine ilişkin olarak ICANN tarafından yetkilendirilen uyuşmazlık çözüm merkezleri ile mahkemeler önünde başvurulabilecek yollar incelenecektir.

Modül IV- Dijital Ekonomi Özelinde Rekabet Hukuku ile Fikri Mülkiyet Etkileşimi (2 saat) 30.12.2024

Doç. Dr. Kadir Baş (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

Son dönemde hem Türkiye hem de diğer gelişmiş hukuk rejimlerinde rekabet hukuku uygulaması, dijital piyasalardaki rekabet ihlallerine yoğunlaşmıştır. Bu tür rekabet ihlallerine ilişkin kararların bir kısmında, fikri mülkiyet hukukuna ilişkin saptamalar önemli bir yer tutmuştur. Rekabet Kurulunun Modanisa/Sefa Merve kararı ile Nadirkitap Kararı, bu tür kararlara örnek verilebilir. Bu modülde, rekabet hukuku ile fikri mülkiyet arasındaki genel ilişki açıklandıktan sonra, Rekabet Kurulunun bahsedilen kararları ve fikri mülkiyet hukukunun önem arz ettiği karşılaştırmalı hukukta verilen diğer kararlar incelecektir. Modülde ayrıca dijital piyasalardaki rekabetçi endişeleri hedefleyen özel düzenlemelerde (DMA gibi), fikri mülkiyet ilkelerinin rolü ele alınacaktır.

AYRINTILI BİLGİ VE KAYIT

Özgecan Türegün

ozgecan.turegun@bilgi.edu.tr

0212 311 70 94